Genel

Kongo Cumhuriyeti Hükümeti, Brazavil, Pointe-Noire, Ouesso ve Oyo-Ollombo’da dört adet “Özel Ekonomik Bölge” (ÖEB) tesis etmeyi öngörmektedir. Hükümette bu konudan sorumlu bir Bakanlık bulunmaktadır (http://zes.gouv.cg/ ).

Mevzuat

Özel Ekonomik Bölgeler Kanunu 9 Haziran 2017 tarihinde kabul edilmiş olup, aslı ve Büyükelçiliğimizce yapılan Türkçe çevirisi ilişiktir. Kanun, ÖEB’lerin yönetimini, bunlarda ve bunların içerisindeki Serbest Bölgelerde yerleşecek yatırımcıların tabi olduğu rejimi düzenlemektedir.

Geçtiğimiz dönemde ayrıca aşağıdaki kanun, kararname ve tüzükler de kabul edilmiş olup, örnekleri aşağıda yer almaktadır:

- Özel Ekonomik Bölgeler Planlama, Tanıtma ve Geliştirme Ajansının Kurulmasına ilişkin 9 Haziran 2017 tarih ve 25-2017 sayılı Kanun. TÜRKÇESİ

- Özel Ekonomik Bölgeler Ulusal Yönlendirme Kurulunun Kurulması, Görevleri, Örgütlenmesi ve İşleyişine ilişkin 4 Aralık 2017 tarih ve 2017-459 sayılı Kararname.

- Özel Ekonomik Bölgeler Ulusal Yönlendirme Kurulu Daimi Sekreterliğinin Görevleri, Oluşumu ve İşleyişine ilişkin 30 Nisan 2018 tarih ve 2777 sayılı Tüzük.

- Özel Ekonomik Bölgeler Rejimindeki Yatırımcıların Onaylanması ve Onayın Geri Çekilmesine İlişkin Koşullar Hakkında 5 Haziran 2018 tarih ve 2018-213 sayılı Kararname.

- Özel Ekonomik Bölgeler Planlama, Tanıtma ve Geliştirme Ajansının Tüzüğünün Onaylanmasına ilişkin 5 Haziran 2018 tarih ve 2018-214 sayılı Kararname.

- Pointe-Noire Özel Ekonomik Bölgesine ilişkin 5 Haziran 2018 tarih ve 2018-214 sayılı Kanun.

Pointe-Noire Özel Ekonomik Bölgesi

Ülke genelinde dört ÖEB’nin tesisi öngörülmekle birlikte, Pointe-Noire ÖEB'nin yapımına öncelik verildiği görülmektedir. Yukarıda bahsi geçen Pointe-Noire ÖEB’ye ilişkin özel yasa metninde, 27 km² olduğu belirtilen alanın koordinatları ve burada hangi sektörlerin gelişmesinin öngörüldüğü kaydedilmiştir. Sözkonusu sektörler aşağıdakilerdir:

- Metalürji

- Gıda üretimi

- İçecek üretimi

- Ağaç işçiliği

- Ahşap eşya yapımı

- Kâğıt, karton veya bunların mamullerinin üretimi

- Matbaacılık ve [ses-görüntü] kayıtlarının çoğaltılması

- Basın-yayın

- Kimyasal ürün üretimi

- Kauçuk ve plastik sanayii

- Maden sanayii

- İş makinaları ve donanımlarının onarım ve kurulumu

- Tekstil

- Giyim

- Elektronik ve bilgisayar ürünlerinin üretimi

- Elektrik malzeme üretimi

- Sanat, spor ve boş zaman faaliyetleri

- Destek ve büro hizmetleri

- Uzmanlaşmış, bilimsel ve teknik faaliyetler

- Finans ve sigortacılık faaliyetleri

- Elektrik ve gaz üretimi

- Su üretim ve dağıtımı, temizlik, atıkların işlenmesi, arıtma

- Toptan ticaret ve aracılık faaliyetleri.

Pointe-Noire'daki bölgenin yapımına ilişkin çalışmalar Çin tarafından üstlenilmiştir. Bu amaçla 2018 Ekim ayında Pekin’de düzenlenen Çin-Afrika Forumu vesilesiyle bir “Geliştirme Sözleşmesi” imzalanmıştır. Bununla birlikte, ÖEB için ayrılan bölgenin kamulaştırma işlemlerinin henüz bitmediği bilinmektedir. ÖEB’nin yapımına 2019 yılında başlanacağı ifade edilmektedir.

Değerlendirme

Kongo Cumhuriyeti, Orta Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu üyesidir. Topluluk üyesi diğer beş ülkeyle (Çad, Ekvator Ginesi, Gabon, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti) aynı gümrük birliğine dahildir. Kongo Cumhuriyetinde 2015-2016 yıllarında tamamlanan Pointe Noire-Brazavil ve Brazavil-Ouesso (Kamerun sınırına yakın) karayollarının asfaltlanması sayesinde Pointe Noire Limanıyla Kamerun’un doğusu, Çad ve Orta Afrika Cumhuriyeti arasında kara taşımacılığı imkanı artmıştır. Pointe-Noire ile Gabon arasında da kara ve deniz taşımacılığı yapılabilmektedir.

Keza, Kongo Cumhuriyeti ile CEMAC üyesi olmayan Kongo Demokratik Cumhuriyeti (KDC) arasında ticaret yolları açıktır. Halihazırda Pointe-Noire, derin denizde olması sebebiyle bölgede bir toplama-dağıtma limanı işlevi görmekte, KDC’nin Kongo Irmağının ağzındaki Matadi ve Boma limanlarının uluslararası ticaretinin önemli bölümü Pointe Noire’dan geçmektedir. Öte yandan, Brazavil’de de KDC’yle ticaret için kullanılan bir nehir limanı bulunmakta, buradan doğrudan KDC’nin başkenti Kinşasa’yla ticaret yapılabilmektedir. Kongo Irmağının iki kıyısını başkentlerin yakınındaki bir noktadan birleştirecek bir köprünün yapımı hususu uzun süredir gündemde olup, proje ilke olarak Afrika Kalkınma Bankasının desteğine de sahiptir.

ÖEB’lere yatırım yapmanın, şirketlerimizin pazara yaklaşması bakımından önemli bir avantaj sağlayacağı düşünülmektedir.

Öte yandan, ÖEB’ler, başta ağaç, taze meyve ve kakao olmak üzere, Kongo ürünlerinin işlenerek çeşitli pazarlara ihracı için de uygun bir ortam oluşturabilecektir.

İlgili Dosyalar

2017-24 ÖEB Kanunu Resmi gazete.pdf

25-2017 Planlama, Tanıtma ve Geliştirme Ajansı Kanunu.pdf

2017-459 Ulusal Yönlendirme Kurulu Kararname.pdf

2777 Ulusal Yönlendirme Kurulu Daimi Sekreterlik Tüzük.pdf

2018-213 Onay İşlemlerine İlişkin Kararname.pdf

2018-214 Planlama, Tanıtma ve Geliştirme Ajansı Kararname.pdf

19-2018 Pointe Noire ÖEB Kanunu.pdf

Özel Ekonomik Bölgeler Kanunu-TR.pdf